Het UKZKF beschikt over een afdeling die zich wijdt aan het behandelen van autistische kinderen of kinderen met vermoedelijk autisme: de A.P.P.I.-eenheid (Autisme – Prise en charge Précoce Individualisée; Autisme – vroegtijdige individuele behandeling). Beeld van een uniek project in de Belgische kinderpsychiatrie.

“Ik schiet tekort als ouder”, “mijn kind is niet intelligent”, zijn vaak gehoorde verzuchtingen van ouders die geconfronteerd worden met een kind dat abnormaal gedrag vertoont. Die ouders kunnen de neiging hebben om de moed te verliezen. Vaak is het zo dat ze zich net machteloos voelen als ze geconfronteerd worden met onbegrip tegenover de stoornis van hun kind.

Autistische of vermoedelijk autistische kinderen geven doorgaans sterke signalen in vergelijking met andere kinderen, en die signalen zijn zo divers als de kinderen zelf! Sommigen kunnen visuele, zintuiglijke of reukstoornissen hebben, anderen kunnen classificeren, categoriseren, gedetailleerd omschrijven, gevoelig zijn voor aanraking … De signalen zijn vaak nogal ‘vreemd’ om de ouder echt te verontrusten. En soms is het pas bij een tweede kind dat de ouder de ontwikkeling van zijn verschillende kinderen kan vergelijken.

De A.P.P.I.-eenheid (vroeger Denver-eenheid genoemd) ontvangt zeer jonge kinderen, van 15 maanden tot 3,5 jaar, met autistische stoornissen. “We stellen hen een intensieve psycho-ontwikkelingsbehandeling voor”, zegt Prof. Delvenne, afdelingshoofd Kinderpsychiatrie. “Dit is een uniek initiatief in België! Ons land biedt inderdaad geen andere mogelijkheden om autisme in een dergelijk vroeg stadium te behandelen.”

Vanwaar precies die focus op het vroege stadium? Hoe eerder een diagnose wordt gesteld, hoe makkelijker het is om een positieve invloed uit te oefenen op de ontwikkeling van het kind en zijn aandoening. “De vroegtijdige aanpak zorgt voor een efficiëntere behandeling van het kind met autisme, omdat naast het voorkomen van problemen tijdens de ontwikkeling, het werk van de eenheid ook problemen binnen het gezin voorkomt. Die problemen zijn vaak te wijten aan een gebrek aan begrip van het probleem en de moeilijkheid van het stimuleren van een autistisch kind zonder de juiste hulpmiddelen“, verklaart dr. Razvana Stanciu, kinderpsychiater in de A.P.P.I.-eenheid.

Het doel van de benadering door het A.P.P.I.-team is niet om autisme ‘op te lossen’. Het ontstaan of de ontwikkeling van bepaalde gedragingen verhinderen is niet mogelijk. Maar een vroegtijdige behandeling, vanaf de eerste autistische symptomen, laat wel toe dat die gedragingen zich anders zullen ontwikkelen. Het aanvaardingsproces, zowel van de aandoening zelf als van de uitdagingen, is van cruciaal belang voor het kind en zijn ouders. Succes zit dan in kleine overwinningen: “Over het algemeen zijn we in staat om te voorkomen dat kinderen zichzelf afsluiten en kunnen we ze stimuleren om te doen wat ze van nature niet doen,” zegt dr. Stanciu.

En dit natuurlijke aspect is net belangrijk in de aanpak omdat het A.P.P.I.-team er ook is om ouders de nodige bagage mee te geven om gemakkelijker en natuurlijker met het kind te communiceren. “Tijdens ‘coaching’-sessies – op lange of korte termijn –, leren ouders om eenvoudige gebaren, blikken of elk ander hulpmiddel uit het dagelijkse leven te integreren. Die gebaren of de meer uitgesproken en intensievere blikken zijn niet noodzakelijk van buitenaf zichtbaar, maar ze vormen een antwoord op het zoeken naar gedeeld plezier. En zo worden kietelen of een glimlach een beloning voor een bepaald gedrag”, legt Maud Gilbert, verpleegster binnen de A.P.P.I.-eenheid, uit.

Afhankelijk van de primaire doelstelling, van de diagnose van het kind en van het functioneren van het gezin, stelt het team samen met de ouders gepersonaliseerde plannen op. “En de resultaten zijn positief, het lijkt erop dat sommige kinderen sneller en positiever evolueren dankzij de actieve betrokkenheid van de ouders. En kinderen zijn vindingrijk en hebben soms nogal wat verrassingen in petto voor zorgverleners en ouders”, benadrukt dr. Stanciu.

In de laatste vijftien jaar werden er meer diagnoses gesteld, en autisme is nu beter bekend bij het grote publiek, dat gemakkelijker de weg naar informatie vindt. Maar zelfs al kunnen we de invloed van de maatschappij op de ontwikkeling van autisme benadrukken, tot op vandaag is er nog geen enkele studie die een oorzakelijk verband aangetoond heeft.

Over de A.P.P.I.-eenheid